Thiết bị điện dân dụng là một phần không thể thiếu trong cuộc sống, nhưng chúng rất dễ gặp trục trặc sau một thời gian sử dụng. Việc hiểu rõ các lỗi phổ biến không chỉ giúp bạn sử dụng hiệu quả hơn mà còn đảm bảo an toàn điện cho gia đình. Bài viết này sẽ chỉ ra những sự cố thường gặp nhất và cách khắc phục đơn giản, nhanh chóng.
Các sự cố về thiết bị điện dân dụng và cách khắc phục hiệu quả
Các sự cố về thiết bị điện dân dụng rất đa dạng, từ đơn giản như lỏng ổ cắm đến phức tạp như chập cháy, và đều cần được xử lý kịp thời để đảm bảo an toàn. Dưới đây là các lỗi thường gặp và cách khắc phục hiệu quả:
1. Aptomat (CB) nhảy liên tục
Sự cố CB nhảy thường là dấu hiệu cảnh báo hệ thống thiết bị điện đang gặp vấn đề nghiêm trọng. Nếu CB nhảy do quá tải, nguyên nhân là do tổng công suất của các thiết bị vượt quá khả năng chịu tải của dây dẫn hoặc Aptomat. Cách khắc phục đơn giản là rút bớt thiết bị điện để giảm tải và sau đó bật lại CB; về lâu dài, cần phân chia phụ tải ra nhiều nhánh hoặc thay thế dây dẫn có tiết diện lớn hơn. Nếu là CB chống giật (RCD/ELCB) nhảy, nguyên nhân gần như chắc chắn là rò rỉ điện do ẩm ướt, dây hở, hoặc thiết bị điện bị chạm vỏ.
Để xử lý rò rỉ điện, bạn cần ngắt toàn bộ nguồn điện, sau đó tắt lần lượt từng thiết bị điện và bật lại CB chống giật để xác định thiết bị điện nào gây ra sự cố. Sau khi tìm được thiết bị gây rò, cần ngừng sử dụng và liên hệ thợ điện chuyên nghiệp kiểm tra, sửa chữa hoặc thay thế. Tuyệt đối không cố gắng bật lại CB chống giật nhiều lần khi chưa khắc phục được dòng rò, vì điều này rất nguy hiểm cho tính mạng.
2. Ổ cắm điện bị lỏng và chập cháy
Ổ cắm bị lỏng lẻo là sự cố phổ biến, gây ra do lá đồng hoặc lò xo bên trong ổ cắm bị giãn, mòn sau thời gian dài sử dụng hoặc thói quen lay giật mạnh phích cắm. Khi ổ cắm bị lỏng, tiếp xúc điện trở nên kém, dễ phát sinh tia lửa điện và nhiệt độ cao khi thiết bị công suất lớn hoạt động, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ. Để khắc phục, phương án an toàn nhất là ngắt điện và thay thế ổ cắm mới chất lượng tốt, tránh cố gắng sửa chữa các lá đồng đã bị biến dạng.
Nếu bạn thấy ổ cắm có dấu hiệu nóng chảy, bốc mùi khét hoặc bị cháy đen, điều đó chứng tỏ nó đã bị quá tải cục bộ hoặc mối nối dây điện phía sau bị lỏng. Ngay lập tức ngắt CB nhánh cấp điện cho ổ cắm đó. Sau đó, tháo ổ cắm ra, kiểm tra các mối nối dây có bị lỏng hoặc cháy không, rồi lắp đặt ổ cắm mới có công suất chịu tải phù hợp và siết chặt tất cả các đầu nối dây để đảm bảo tiếp xúc tốt.
3. Công tắc điện không hoạt động
Công tắc không đóng hoặc ngắt được mạch điện là lỗi thường gặp, thường do các tiếp điểm bên trong bị mòn, oxy hóa hoặc bị kẹt do bụi bẩn, ẩm mốc xâm nhập. Công tắc được sử dụng quá thường xuyên hoặc có chất lượng kém sẽ nhanh bị hỏng hóc tiếp điểm, dẫn đến không thể truyền điện ổn định cho thiết bị (như đèn, quạt).
Cách khắc phục là ngắt nguồn điện liên quan đến công tắc đó. Tháo nắp và kiểm tra công tắc; nếu chỉ là bụi bẩn hoặc ẩm nhẹ, bạn có thể vệ sinh sạch sẽ. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp công tắc bị hỏng, bị kẹt hoặc đã quá cũ, bạn nên thay thế bằng công tắc mới chất lượng tốt. Việc này đảm bảo độ nhạy và an toàn cho thiết bị được kết nối.
4. Hiện tượng rò rỉ điện
Cảm giác tê tay hoặc giật nhẹ khi chạm vào vỏ kim loại của các thiết bị như máy giặt, tủ lạnh, hoặc bình nóng lạnh là dấu hiệu của rò rỉ điện. Nguyên nhân là do lớp cách điện của dây dẫn hoặc bộ phận bên trong thiết bị bị hỏng, khiến dòng điện rò ra vỏ. Vấn đề trở nên nghiêm trọng hơn khi hệ thống thiếu dây nối đất (tiếp địa) để dẫn dòng điện rò này xuống đất an toàn.
Biện pháp xử lý khẩn cấp là ngừng sử dụng thiết bị điện đó ngay lập tức và không chạm vào. Về lâu dài, cần kiểm tra và đảm bảo hệ thống điện có lắp đặt Aptomat chống giật (RCD/ELCB). Quan trọng nhất là phải lắp đặt dây nối đất cho toàn bộ hệ thống điện và các thiết bị có vỏ kim loại để bảo vệ an toàn tối đa cho người sử dụng.
5. Đèn điện nhấp nháy hoặc mờ dần
Đèn điện nhấp nháy hoặc hoạt động mờ hơn bình thường có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề, từ đơn giản đến phức tạp. Nguyên nhân thường gặp là do bóng đèn bị lỏng trong đui, chất lượng bóng đèn kém hoặc đã sắp hết tuổi thọ. Đôi khi, lỗi cũng có thể nằm ở công tắc đèn bị lỏng tiếp điểm hoặc bị hư hỏng bên trong.
Hãy bắt đầu bằng cách ngắt công tắc và siết chặt bóng đèn trong đui. Nếu vấn đề vẫn tiếp diễn, thử thay bóng đèn mới. Nếu thay bóng mới vẫn không khắc phục được, có thể nguyên nhân là do mạch điện bị quá tải hoặc điện áp không ổn định từ nguồn cấp, lúc này cần kiểm tra dây dẫn hoặc liên hệ thợ điện để đo điện áp tổng của ngôi nhà.
Những quy tắc an toàn khi dùng thiết bị điện gia dụng nhằm hạn chế hư hỏng
Để đảm bảo an toàn cho người sử dụng và kéo dài tuổi thọ cho các thiết bị điện gia dụng, người dùng cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc dưới đây, đặc biệt tập trung vào việc ngăn ngừa quá tải và hư hỏng do môi trường.
1. Sử dụng đúng công suất và tránh quá tải cục bộ
Một trong những nguyên nhân hàng đầu gây cháy nổ và hư hỏng thiết bị điện là sử dụng quá công suất. Người dùng cần tuyệt đối không cắm quá nhiều thiết bị công suất lớn (như bếp từ, ấm siêu tốc, lò vi sóng) vào cùng một ổ cắm hoặc một đường dây nhánh. Mỗi ổ cắm có giới hạn tải nhất định; việc vượt quá giới hạn này sẽ gây nóng chảy vỏ ổ cắm, làm hỏng mạch điện và các linh kiện bên trong thiết bị.
Nên đầu tư vào ổ cắm và dây nối dài chất lượng cao, có công suất chịu tải rõ ràng, và luôn đảm bảo phích cắm được cắm chặt vào ổ để tránh tia lửa điện do tiếp xúc kém. Ngoài ra, việc không nên bật/tắt liên tục các thiết bị có động cơ (như điều hòa, tủ lạnh) cũng giúp giảm sốc điện và bảo vệ động cơ, kéo dài tuổi thọ máy.
2. Bảo vệ thiết bị khỏi các yếu tố môi trường
Môi trường xung quanh là kẻ thù số một của thiết bị điện. Tuyệt đối không lắp đặt ổ cắm, công tắc ở nơi ẩm ướt, gần nguồn nước (như bồn rửa, vòi sen) hoặc nơi dễ bị nước bắn vào, vì nước là chất dẫn điện cực kỳ nguy hiểm, gây chập cháy và rò rỉ điện. Đối với các thiết bị như máy giặt, tủ lạnh, nên đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát và tránh ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp để không làm hỏng vỏ và giảm hiệu suất hoạt động.
Đặc biệt trong những ngày nồm ẩm, cần lưu ý thường xuyên vệ sinh và lau khô các thiết bị điện tử. Thói quen tốt là sử dụng thiết bị điện định kỳ (ít nhất một lần mỗi ngày) để nhiệt lượng tỏa ra giúp làm bay hơi ẩm bên trong linh kiện, ngăn ngừa hiện tượng ẩm mốc và oxy hóa các vi mạch điện tử.
3. Quy tắc an toàn khi thao tác và bảo dưỡng
An toàn luôn là sự ưu tiên hàng đầu. Người dùng cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất trước khi vận hành bất kỳ thiết bị điện mới nào. Khi rút phích cắm, hãy nắm vào thân phích, không nắm vào dây điện để kéo, nhằm tránh làm đứt hoặc hở dây dẫn. Tuyệt đối không sử dụng thiết bị khi tay đang ướt và không chạm vào bất kỳ bộ phận mang điện nào (như ổ cắm, cầu chì, dây điện hở).
Cuối cùng, việc kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ là thân thiết. Thường xuyên kiểm tra dây dẫn, vỏ bọc thiết bị xem có bị nứt, hở hay không. Khi phát hiện hư hỏng, cần ngắt nguồn điện và gọi thợ chuyên nghiệp. Không tự ý sửa chữa hoặc tháo rời các thiết bị điện phức tạp khi không có kiến thức chuyên môn để tránh làm hỏng nặng hơn hoặc gây nguy hiểm cho bản thân.
Lời kết
Những kiến thức cơ bản về các lỗi thiết bị điện dân dụng thường gặp sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ ngôi nhà. Hãy luôn tuân thủ nguyên tắc an toàn, kiểm tra hệ thống điện định kỳ, và không ngần ngại tìm đến sự trợ giúp chuyên nghiệp. An toàn điện là nền tảng cho cuộc sống tiện nghi và bình yên của mọi gia đình. Nếu bạn còn điều gì thắc mắc, hãy liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua Hotline 0988825752 hoặc Facebook Điện thông minh để được hỗ trợ.
